حسین بیات | شهرآرانیوز؛ یک بمب پنجکیلوگرمی منفجر شده است؛ بمبی بسیار قویتر از آن که توانسته بود ۱۳ سال قبل از این، در ۷ تیر ۱۳۶۰ ساختمان دفتر حزب جمهوری را ویران کند و ۷۲شهید بر جای بگذارد. بسیاری یادشان است که سنگ سبز زمین روضه منوره از قرمزی خون تمیز داده نمیشده است. از این حادثه، دهها قطعه بدن و هزاران تکه گوشت سوخته ریزریزشده مانده بود که مظلومیت خودشان را با در و دیوار حرم تا منافذ ریز ضریح درمیان گذاشته بودند. درهای حرم دستکم باید برای یک هفته بسته میماند، اما محرم بود و عاشورا و هزاران هزار دل بیقرار.
اینجاست که ارادت به آستان ملائکپاسبان حضرت خورشید، چنان جلوهگری میکند که زبان از توصیفش الکن میماند. فردای روز انفجار روزنامهها با تیتر «درهای روضه منوره به روی مردم باز شد» به استقبال شهر میروند، اما چطور؟ ماجرای این ارادت و خدمت یکروزه را خادمان بسیاری در آن دوره میان مصاحبههایشان کلمه کردهاند. قصه بیش از ۱۵۰ خادم که ۲۴ ساعت تمام و بیوقفه، شستند و روفتند تا زائر این شهر بیحرم و پناه نماند. سطرهای پیش رو بخشی از روایت آن یک روز است که «علی کریمیقدوسی»، قائممقام وقت تولیت آستان قدس رضوی از سال ۱۳۷۳ تعریف میکند.
ما همان ساعات اولیه با هماهنگی نیروی انتظامی و برادران اطلاعات، هیئتی با عنوان «هیئت جداسازی» تعیین کردیم که همه آثار باقیمانده در روضه منوره را جمعآوری کند؛ از بدنهای متلاشی گرفته تا وسایل مردم و حرم. ما حتی اجزای بدن برخی مجروحان و شهدا را از پشتبام حرم جمع کردیم و در ادامه، همه را در کیسههایی پلمب کردیم تا در فرصت مناسب، محتویات آن را جدا کنیم. تا ۷ بعدازظهر کار جداسازی طول کشید؛ اگر اشتباه نکنم بهجز برخی از اعضای بدن شهدا، حدود ۳۴ کارت شناسایی هم در کیسهها بود که همه صورتجلسه و به مقامات امنیتی استان تحویل داده شد.
کار انتقال مجروحان که تمام شد، مرحله دوم تمیزکردن فضای روضه منوره بود. آیتا... طبسی، تولیت آستانقدس، درنظر داشتند برای رفع نگرانی مردم هرچه سریعتر درهای روضه را به روی مردم باز کنیم؛ شایع شده بود که ضریح خراب شده است. بههمیندلیل باید با تمام توان کار میکردیم. ازآنجاکه اجساد مطهر شهدا از روضه منوره به داخل رواقها و صحنها کشیده شده بود، تصمیم گرفتیم همه صحنها و رواقها تطهیر شوند. از طرفی همان شب مراسم شام غریبان را به صحنها داشتیم؛ برای همین گروهی مسئول شدند که در همان لحظات اولیه این کار را انجام دهند تا بتوانیم در صحنها را بر روی مردم باز کنیم. نزدیک به ۱۵۰ نفر از خدام و کارگران آستان قدس رضوی تا روز بعد، بدون اینکه لحظهای استراحت کنند، کار کردند.
یادم است پنجرهای که داخل روضه و در ارتفاع ۱۶ متری از سطح زمین بهسمت گنبد مطهر قرار دارد، حدود ۳۰ درجه انحراف پیدا کرده بود. شیشههای ضریح شکسته بود و کاشیها و آینههای سقف هم در بخشهایی ریخته یا آسیب دیده بودند. قسمتی از پایه دیواری که بمب در آنجا منفجر شده بود، خسارت اندکی دیده بود، اما خوشبختانه ضریح کوچکترین خراشی برنداشته بود؛ حتی یک گوی ماسورهای پنجره مشبک ضریح هم نیاز به تعویض نداشت، اما غرق خون بود.
حدود ساعت ۲ نیمهشب بود که بهسراغ ضریح رفتیم؛ ابتدا وجوهات داخل ضریح مطهر بههمراه شیشههای شکسته ضریح جمعآوری شدند و شستوشو و تطهیر اولیه صورت گرفت. برای این کار حتی پیچهای بدنه ضریح را باز کردیم. باورتان نمیشود اگر بگویم که خون و تکه گوشتهای بدن شهدا از این منافذ بسیار ریز عبور کرده و پشت ترنجهای ضریح چسبیده بود! کار سخت شده بود؛ دو ضلع ضریح را همان شب تا صبح باز کردیم تا به اسکلت اصلی رسیدیم. دوباره از همان اسکلت اصلی شستیم و سپس کل اجزای ضریح را از نو نصب کردیم. خود من با نورافکن، ابعاد ضریح را بازدید کردم که خداینکرده هنوز خون یا تکهگوشتی بر بدنه آن نچسبیده باشد. چون ضریح هرروز توسط هزاران نفر غرق بوسه میشود، نمیخواستم هیچ ناپاکی برآن مانده باشد.
در ادامه، حدود ۴ هزار متر فرش بهخونآلوده را جمعآوری و پس از آن کار کُرگیری را شروع کردیم که در حدود ۱۲ ساعت طول کشید؛ ساعت ۶ صبح ۳۱ خرداد بود که کرگیری صحنها و رواقها پایان گرفت. ضروری بود که آمادگی برخورد با هر حادثه دیگری را داشته باشیم؛ بههمیندلیل تدابیر امنیتی نیز اندیشیده شد و درنهایت با استقرار دربانان در همه ورودیهای صحنها حدود ساعت ۵ بعدازظهر روز حادثه، در صحنها باز شد. کار کُرگیری و تطهیر داخل حرم مطهر و رواقها هم بلافاصله شروع شد؛ خاطرم هست که اعلام کرده بودیم در حدود ساعت ۱۰ شب میتوانیم در روضه را باز کنیم، ولی نشد؛ تطهیر روضه منوره، بهویژه تطهیر ضریح رضوی و کرگیری زمانبرتر از آنی بود که ما فکر میکردیم.
کنار همه این اقدامات، جارها و لوسترهای شکسته هم جمعآوری و ترمیم شدند. همچنین سنگفرش محل انفجار بمب در مدت ۶ ساعت صورت گرفت؛ مانده بود مرمت کاشیهای نفیس روضه منوره. با امکاناتی که از قبل در خزانه آستانقدس داشتیم، خیلی سریع به ترمیم آنها پرداختیم و به همان شکل اولیه بازسازیشان کردیم و درنهایت با تلاش بیدریغ خدام و کارکنان آستانقدس ساعت ۱۱ صبح ۳۱ خرداد همهچیز پاک شده بود، جز دل ما و مردم.